نوشته اند : در روزگار پيشين پادشاهي بود سخت بزرگ و كشور او وسيع ، نعمت وي تمام ، فرمان او روان ، چون عمر به آخر رسيد ملك الموت او را قبض روح كرد و به آسمان رفت . فرشتگان از او پرسيدند : در اين همه جان ستاني ، تورا به هيچ كس رحمت آمد ؟ گفت : آري ،‌ زني در بيابان بود آبستن كودك بنهاد، در آن حال مرا فرمودند : كه جان مادر كودك را بستانم ، جان وي بستدم و آن كودك در بيابان گذاشتم ، به غريبي آن مادر مرا رحمت آمد و بر آن كودك از تنهايي وبي‌كسي، فرشتگان گفتند : اي فرشته مرگ ، آن پادشاه را كه جان ستدي ، همان كودك تنها و بي كسي بود كه در بيابان گذاشتي . گفت : جل الخالق [1]

        راوی حدیث ابوبصیر است، می گوید: حضرت صادق (ص) اشاره ای فرمودند و خداوند با دست قدرت خود دریائی نمایان فرمود که روی آن چند کشتی از نقره وجود داشت حضرت سوار شدند من هم همراه آن حضرت سوار شدم، مقداری راه رفتیم تا به جائی رسیدیم که تعدادی خیمه سرپا بود، حضرت از کشتی  پیاده شدند و به داخل یکی از خیمه ها رفتند و بعد از چندی از آن خیمه خارج شدند و پیش من آمدند و فرمودند: آن خیمه ای که در آن داخل شدم دیدی؟ گفتم بلی یا ابن رسول الله، فرمود: آن خیمه از رسول خدا (ص) بود و خیمه بعدی از علی بن ابیطالب است و خیمه سوم حسن مجتبی و ششم از امام حسین و خیمه هفتم از امام سجاد و هشتمین خیمه از پدرم امام محمد باقر و خیمه نهم از من است. آنگاه فرمود: نمی شود یکی از ما بمیرد مگر اینکه برای او خیمه ای است که در آن سکونت خواهد نمود.

امام سجاد عليه السلام مي فرمايد :

سخت ترين ساعات انسان ، سه زمان است :

1-       وقتي كه ملك الموت را مي بيند

2-       وقتي كه از قبر بر مي خيزد .

3-       وقتي كه در پيشگاه خدا براي حسابرسي قرار مي‌گيرد [1]

قال الكاظم عليه السلام : اللهم اني اسئلك الراحه عند الموت و العفو عند الحساب .

خدايا از تو درخواست مي كنم راحتي را در وقت مرگ و عفو و بخشش را در وقت حساب .[2]

        راوی حدیث ابوبصیر است، می گوید: حضرت صادق (ص) اشاره ای فرمودند و خداوند با دست قدرت خود دریائی نمایان فرمود که روی آن چند کشتی از نقره وجود داشت حضرت سوار شدند من هم همراه آن حضرت سوار شدم، مقداری راه رفتیم تا به جائی رسیدیم که تعدادی خیمه سرپا بود، حضرت از کشتی  پیاده شدند و به داخل یکی از خیمه ها رفتند و بعد از چندی از آن خیمه خارج شدند و پیش من آمدند و فرمودند: آن خیمه ای که در آن داخل شدم دیدی؟ گفتم بلی یا ابن رسول الله، فرمود: آن خیمه از رسول خدا (ص) بود و خیمه بعدی از علی بن ابیطالب است و خیمه سوم حسن مجتبی و ششم از امام حسین و خیمه هفتم از امام سجاد و هشتمین خیمه از پدرم امام محمد باقر و خیمه نهم از من است. آنگاه فرمود: نمی شود یکی از ما بمیرد مگر اینکه برای او خیمه ای است که در آن سکونت خواهد نمود.

       زیارت اموات و اهل قبور چیزی است که بین اقوام و ملل دنیا مرسوم است، حتی اقوامی که به سوزانیدن اجساد خود اموات خود معتقدند پس از سوزانیدن اجساد، خاکستر آن را در جعبه و یا جای مخصوصی قرار می دهند و هرچند وقت یکبار برای ادای احترام به آن مکان می روند و گاهی هم با روشن کردن شمع و چراغ در آن مکان روح مرده خود  را شاد می گردانند.

       مسلمانان جهان که افتخار پیروی همه جانبه از حضرت ختمی مرتبت محمدبن عبدالله علیه واله وسلم و اوصیاء طاهرین آن حضرت را دارند با تبعیت کردن از آن بزرگواران و الگو قرار دادن آنها  به اعمال خود مهر صحت زده اند.

   كلمه «خيرات» از نظر لغت، معنا و مفهوم وسيعي دارد و به هر كار خوب و مورد پسند ائمه و رهبران ديني گفته مي شود. كارهايي از قبيل: نماز و هر عبادت ديگر، دستگيري زير دستان و بينوايان، دادن صدقات، انجام كارهايي كه منافع اجتماعي دارد مانند: ساختن پل، جاده، مدرسه، مسجد، آب انبار، بيمارستان و ... كارهاي نيك و مورد پسند است و به آن خيرات گفته مي شود.

        خيرات و صدقاتي كه براي اموات فرستاده مي شود منحصر به دادن مبالغي وجه نقدي يا مقداري نان و خورشت نيست و انسان مي تواند از هر كار خيري كه انجام مي دهد، قصد خيرات و صدقات براي اموات خود بكند. در حديث از قول حضرت خاتم الانبياء (ص) آمده است: «هر معروف و كار نيكي صدقه است». بنابراين هر كار پسنديده و نيكوئي كه به قصد تقرب به خداوندمتعال انجام شود، صدقه و خيرات است.

وقتی انسان از دنیا رفت، مطابق روایات بسیار، دو فرشته به نامهای «ناکر» و «منکر» و یا «نکیر» و «منکر»، به سراغ او می آیند، و با طرح سؤالاتی به بازجویی می پردازند، و در حقیقت نخستین دادگاه او، بعد از مرگ شروع می شود.

عجیب اینکه رسول خدا (ص) فرمود:

ان القبر اول منازل الاخره فان نجا منه، فما بعده ایسر منه، و ان لم ینج منه فما بعده لیس اقل منه

«قبر، نخستین منزل، از منزلهای آخرت است، اگر انسان در این منزل، نجات یافت، راه نجات در منزلهای بعدی، آسانتر است، و اگر از این منزل نجات نیافت، راه نجات در منزلهای بدی، کمتر و سهل تراز آن نیست»[1]

1- عذاب دروغگو در عالم برزخ

        پیامبر (ص) فرمود: شخصی نزد من آمد و گفت: «برخیز»، برخاستم و با او به جائی رفتم، در آنجا دو نفر، یکی ایستاده و یکی نشسته دیدم، آن شخص ایستاده، یکی انبرآهنی بزرگی در دست داشت و به دهان آن شخص نشسته می گذاشت، و دو طرف دهان او را باانبر می گرفت و                  می کشید، به طوریکه به هر طرف می کشید آن شخص نشسته به همان طرف خم می شد، من از آن شخص که مرا صدا زد و مرا از جای خود بلند کرد، پرسیدم: این صحنه چیست؟

گفت این شخص نشسته، در دنیا دروغگو بود ( و بی توبه از دنیا رفت) اکنون در این عالم (برزخ) تا فرارسیدن قیامت، همواره این گونه عذاب می شود.

        يكي از ويژگي هاي عالم برزخ، «فشار قبر» است‌، حقيقت فشار قبر به خوبي براي ما روشن نيست، دورنماي آن عبارت از آن است كه وقتي كه جنازه انسان را درميان قبر مي گذارند، او خود را درتنگناي تاريكي و وحشت آور قبر مي نگرد و در فشار و زحمت بسيار سختي قرار مي گيرد

مانند شخصي كه حكم اعدامش صادر شده و شب آخر عمر خود رادر فشار سخت روحي مي بيند و يا اينكه قالب مثالي، يعني روح و جسم لطيف او (شبيه عالم خواب) در فشار قرار مي گيرد.

        طبق برخي از روايات، امام صادق (ع) فرمود: «كسي كه از مؤمنان، بعدازظهر پنجشنبه تا قبل از ظهر روز جمعه از دنيا برود، خداوند او را از فشار قبر، پناه مي دهد.[1]

انسان ها به هنگام مرگ و لحظات غم انگیز تشییع جنازه، حالت یکسان و یکنواختی ندارند، بلکه به تناسب ایمان و کفر و نیز شدت و ضعفی که در این زمینه دارند، حالات گوناگونی خواهند داشت.

.'

'.

انسان ها به هنگام مرگ و لحظات غم انگیز تشییع جنازه، حالت یکسان و یکنواختی ندارند، بلکه به تناسب ایمان و کفر و نیز شدت و ضعفی که در این زمینه دارند، حالات گوناگونی خواهند داشت.

مرگ قبر تابوت انسان

«و المرءُ فی سَکرَةٍ مُلهثَةٍ، وَ غَمرَةٍ کارثَةٍ، و أنّةٍ مُوجِعَةٍ، وجَذبَةٍ مُکرِبَةٍ، و سَوقَةٍ مُتعِبَةٍ. ثم اُدرجَ فی أُکفانِهِ مُبلساً، و جُذب مُنتقاداً بَسلِساً، ثُمَّ أُلقِیَ علی الأعواد رجیع وصبٍ، و نِضوَ سَقَمٍ، تَحمِلُهُ حفدةُ الوِلدان، وحشدةُ الاخوان، الی دار غربته، و منقطع زورته، و َمُفرَدِ وحشته … »۱

شرح گفتار

.'
'.

۴- احسان: «مسلما متقین در سایه سار بهشت و کنار چشمه ها هستند و برایشان میوه های فراوان از آنچه که بخواهند وجود دارد. به آنها گفته می شود بخورید و بیاشامید؛ گوارایتان باد، این نعمتها به خاطر اعمال نیکی است که انجام داده اید. ما اینچنین به محسنین پاداش می دهیم.» (۴)

۵- جهاد با جان و مال در راه خدا: «خداوند از مؤمنین جانها و اموالشان را خریداری می کند که در برابر آن بهشت برای آنان باشد. در راه خدا پیکار می کنند؛ می کشند و کشته می شوند؛ این وعده حقی است بر او که در تورات و انجیل و قرآن آمده و چه کسی نسبت به عهدش از خدا وفادارتر است؟ پس بشارت باد بر شما بخاطر معامله ای که با خدا کرده اید و این پیروزی بزرگی است.» (۵)

۶- مخالفت با هوای نفس: «و اما آنکه از مقام پروردگارش بترسد و نفس را از هواپرستی باز دارد، بهشت جایگاه اوست.» (۶

درباره مرگ ملائکه، از آن جا که قبل از روز قیامت تمام موجوداتی که در آسمان‌ها و زمین هستند می‌میرند چنان که قرآن می‌فرماید: ”‌‌و در صور دمیده می‌شود و تمام کسانی که در آسمان‌ها و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد”‌‌. این آیه ابتدا می‌فرماید: تمام آن‌ها که در زمین و آسمان هستند می‌میرند که شامل تمام ملائکه نیز می‌شود.

.'
'.